KORTİZOL’ÜN BİLİNEN ZARARLARI VE ŞAŞIRTICI FAYDALARI

Kortizol  genelde “stres hormonu” olarak bilinir. Ancak, konsantrasyonunun yüksekliği ya da düşüklüğüne bağlı olarak vücut  dengesini düzenlemek konusunda gerçekten şaşırtıcı etkileri  vardır. Bunun için Okumaya devam ediniz…

 

Kortizol’e Giriş

Kortizol, adrenal bezlerden sentezlenen bir hormondur.  Kolesterol , kortizol üretiminde ilk maddedir.

Kortizol, vücudun istenmeyen dış tehlikelere karşı baş edebilmesi için stres esnasında salınır .

Kortizol ayrıca kan şekeri düzeylerini, yağ-, protein- ve karbonhidrat metabolizmasını, bağışıklık yanıtlarını, anti-inflamatuar aksiyonu, kan basıncını , kalp damar tonüsünü  ve merkezi sinir sistemi aktivasyonunu kontrol eder.

Kortizol Nasıl Çalışır: Bir Senaryo

Sokakta bir hırsızla karşılaşan biri,bu tehlikeli stresli durum karşısında ,kişinin artan stresine yanıt olarak böbrek üstü bezlerinden kortizol salgılanmaya başlar

Kortizol , kaslar  tarafından enerji için kullanılacak olan glikozu  kasların kullanımı için kan dolaşımında tutar . İnsülini kısıtlar, bu nedenle glikoz depolanacağına  kolayca kullanılabilir durumda kalır .

Arterleri kan basıncını artırmak için daraltılır ve epinefrin kalp atış hızını arttırır . Bu, kalbi daha fazla çalışmaya iter ve bireyin duruma çabucak tepki vermesini sağlar duruma geçer.

Tehlikedeki kişi ya soyguncu ile savaşacak ya da kaçacak. Her iki durumda da durum zordur ve kortizol seviyeleri bu durumla mücadele için artacaktır. Glikoz kanda yükselir.

Kortizol stresin vücut üzerindeki etkisini azaltır ve onu homeostaz seviyelerine geri döndürür.

Kan Şekerinde Kortizolün Rolü

Kortizolün anti insülin etkileri, beyinde, kalpte ve kaslarda  ( R ) glikoz alımı ve kullanımını artırır . Bir soyguncudan kaçarken en çok ihtiyaç duyulan şey budur.

Kortizol glikoz üretimini arttırır ve belirli dokularda ( R ) glikoz alımını azaltır .

Kortizol , kalp ve bacak kaslarına ( R ) kan akışını arttırırken , yerel kan akışını mide ve sindirim sistemi gibi organlarda azaltır .

Durum çok stresli ise, duruma cevap vermek için kana salınan tüm glikoz nedeniyle anormal yüksek kan şekeri düzeylerine neden olabilir.

Kortizol hem glikoz depolamasını (glikojen sentezini) hem de glikoz parçalanmasını (glikojenolizi) ( R ) uyarır .

 Düşük insülin ve yüksek adrenalin, kortizolün daha tesirli olmasının bir nedeni olabilir. Yüksek insülin olduğunda, kortizol, glikojen (glikoz) birikimini ( R ) destekleyebilir.

Kortizol Elektrolitleri Etkiler

Kortizol, su ve potasyum atılımı ve sodyum tutulumuna yol açan bir diüretik gibi davranır . Bağırsaklardaki potasyum atılımını da arttırır (bağırsak akışını etkileyebilir) ( R ,  R2 ).

Modern beslenme oldukca dengesizdir çünkü çok fazla tuz ve çok az potasyum alırız. Stresle HPA aktivasyonu bu dengesizliği dahada  kötüleştirecektir.

Anksiyete ve çeşitli nörotransmitterlerde buna bağlı artış, magnezyum atılımını artırır ( R ).

Kortizol aynı zamanda böbreklerde kalsiyum tutulumunu azaltır ve buna bağlı  kalsiyum eksikliği ve böbrek taşlarına neden olabilir,  Normalde, aldosteron kalsiyum emilimini artırır, ancak kortizol bununla yarışır ( R ).

Kortizolün Olumlu Etkileri

Bu stres hormonunun yüksek seviyeleri sorunlu iken, düşük seviyeleri de iyi değildir. Kortizol, vücudun günlük enerjisi ve işleyişi için kesinlikle gereklidir.

Kortizol strese karşı koyar ve yakıt için yağ yakarak enerjiyi arttırır .

Kortizol, kan glikozunu arttırarak hipoglisemi (düşük kan şekeri) miktarını azaltır .

 Kortizol , SOD ( Süperoksit Dismutaz ) ( R ) gibi iç antioksidanları uyarır .

Kortizol, mide asidi salgısını uyarır, bu da sindirime ( R )  yardımcı olabilir .

Kortizolün Negatif Etkileri

1) Kortizol kilo almaya yol açar

Kortizol, genel olarak kilo almaya neden olur. Ağırlığı belirleyen en büyük 4 hormondan biridir.

Kortizol sekresyonu obezitede yükselir , ancak kan seviyeleri normaldir, çünkü deaktive olur. Yağ dokusunda kendisinde kortizol yükselir ( R ).

Kortizol artan iştah, şeker istemi , hayvan ve insan çalışmalarında kilo artışı ile ilişkilidir ( R ). Hidrokortizon ile yapılan kısa deneyimler artan iştaha yol açtı.

Kortizol , hipotalamustaki reseptörlere bağlanarak gıda tüketimini doğrudan etkiler gibi gözükmektedir . Bu, bireyin yağ ve / veya şeker yüksek yiyecekleri yemesini teşvik edebilir ( R ).

Daha yüksek kortizol cevabı olan kadınlar  , şeker ve yağca ( R ) daha zengin gıdaları tüketmeyi seçmişlerdir .

Kortizol aynı zamanda  stres sırasında CRH , leptin ve NPY ( nöropeptit Y ) gibi salınan diğer hormonları düzenleyerek iştahı dolaylı olarak etkilerler .

Kortizol, yağ hücrelerinden leptin sekresyonunu arttırır ( R ).

Kortizol, insülin salınımını düşürür ve insülin direncini artırır ve bu uzun vadede insülin düzeylerini yükseltir ( R ).

Şeker hastalığına yol açmasının yanı sıra  , bu da hücrelerdeki enerjiyi bozar ve bedeni enerji depolayın diye sinyal verir: “YİYİN!”

2) Kortizol  Beyni  Etkililer

Hipokampus (hafıza merkezi) birçok kortizol reseptörü içerir. Aşırı kortizol, hipokampüsün üzerine baskı yapar ve aslında bir nevi çürümesine neden olur  ( R ).

Kortizol / Glukokortikoidler,  bildirimsel bellek kazanımını ve çalışma belleği (WM) performansını ( R ) bozmaktadır  .

Kortizol , aynı zamanda beyindeki  ( R ) serotonin düzeylerini düşürmektedir ,aynı zamanda triptofan oksijenazı indükleyerek karaciğer detoksifikasyonunu uyarır .

Kortizol aynı zamanda beyindeki glutamat seviyelerini düşüren glutamin sentezını indükler  ( R ).

Yaşlılar üzerine yapılan araştırmalarda, kortizol düzeylerinin yükselmesi önemli hafıza kaybına neden olduğunu gösteriyor .  ( R ).

Stres aynı zamanda hafıza merkezlerimizde (hipokampus) nörojenezi veya yeni nöron oluşturma yeteneğini azaltır ( R ).

3) Kortizol Bağışıklık Sistemini Zayıflatır

Kortizol, stresle uyarılan iltihaplanmayı azalttığı için , bağışıklık sistemini de zayıflatır;ve  bu da insanları  hastalık için daha hassaslaştırır .

Kortizol bağışıklık sisteminin aktivitesini zayıflatır:

• (Bağışıklıktan sorumlu olan) timüsün çürümesine neden olur ( R).
• IL-12, interferon gama ve alfa, TNF ve Thl hücrelerinin inhibe edilmesi ( R ).
• Th2hücreleri ( R ) tarafından IL-4 , IL-10 ve IL-13’ün arttırılması .
• Histaminsalınımını inhibe eder ( R ).
• IL-2’yi(bir T hücresi büyüme faktörü) ( R ) azaltır IL-1’e tepki vermeden T hücrelerinin üretimini azaltır .
• İnhibe naturel killer hücreler(Doğal sitotoksisite reseptörünün önlenmesiyle. Prolaktin  (aktive) olur R ).
• NFκB’yiinhibe eder ( R ).

Kortizol Th1’i düşürür ve daha fazla Th2 ‘ baskın kılar.Dolayısıyla Th2 baskın karakterize hastalıkların dana fazla görülmesini sağlar,  IgM ve IgA’yi , IgE antikorlarını ( R ) inhibe eder .

4) Kortizol, Kardiyovasküler Hastalıkların oluşmasına katkıda Bulunur

Kılcal damarlarda kan basıncının yükselmesi nedeniyle, kortizolün kalp krizine neden olması mümkündür . Sürekli kortizol salınımı kan damarlarına zarar verir.

Kortizol, sodyum tutarak, potasyum atarak ve kan damarlarınızın kasılmalarına ve ( R , R2 ) daha yüksek kan basıncına neden olacaktır .

Kortizol yokluğunda, yaygın vazodilatasyon (kan damarlarının gevşemesi) oluşur ( R ).

Kortizol aynı zamanda kan damarlarının epinefrin ve norepinefrin ( R ) duyarlılığını artırarak kan basıncını arttırır .

2010 yılında yapılan bir araştırma, kan kortizolünün kalp rahatsızlığının ( R ) ve kalp krizi  ölümünü artırdığını ortaya koymuştur .

5) Kortizol Osteoporoza Katkıda Bulunur

Kortizol, kemik ve kollajen oluşumunu  ( R ) azaltır .

Osteoblastları azaltır ve bu nedenle (periosteal hücreleri inhibe ederek) kemik yoğunluğunun azalmasına ( R ) yol açar .

Kortizol de kalsiyum emilimini azaltır, böylece kalsiyum ( R ) eksikliğiniz oluşur .

Nitekim, çeşitli çalışmalar, yüksek kortizolün insanlarda düşük kemik mineral yoğunluğu ( R , R2 ) ile ilişkili olduğunu göstermektedir .

6) Kortizol Cinsel Fonksiyon Engellenmesine Neden Olabilir

Çok yüksek kortizol seviyeleri cinsel aktiviteyi de engelleyebilir. Kortizol aşırı üretildiğinde, seks hormonları, aynı yerde, adrenal bezlerde üretildikleri için, normal miktarlarında üretilemezler.

Kortizol üreme sistemini kapatır ve düşük yapma şansı ve bazı durumlarda  kısırlık ( R ) ortaya çıkar.

7) Kortizol, kas yapımını zorlaştırır

Kronik stres,  büyüme hormonunu azaltır  ( R ).

Kortizol kas yoluyla amino asit alımını azaltır ve protein sentezini engeller.  Bu da kas inşa edemeyeceğimiz anlamına gelir  ( R ).

Kortizol aynı zamanda kasları da parçalamaktadır  ( R ).

Kollajen, bağ dokusu yapan bir moleküldür. Yapısal destek için hayati önem taşır ve kaslar, tendonlar ve eklemler ile vücudun tamamında bulunur. Kortizol, kollajeni ( R ) inhibe eder  .

8) Kortizol  İyileşmeyi Geciktirir

Algılanan stresin yüksekliği ve kortizoldeki artışların sağlıklı erkek yetişkinlerde ( R ) yara iyileşme süresini uzattığı bulunmuştur .

Bir yaralanmadan sonraki gün en düşük kortizol seviyesine sahip olanlar en hızlı iyileşme süresine ( R ) sahiplerdi  .

Kortizol yara iyileşmesini geciktirir ( R ).

9) Kortizol Anksiyete ve Depresyonu Artırır

Kortizol , serotonin ( R ) yerine nöron kaybı, kaygı ve depresyona ( Kynurenine , Kinolinik asit ) neden olacak bir molekül oluşturmak için triptofanı  “Kinurenine Pathway” i harekete geçirir  .

10) Diğerleri

Sıçanlarda, kortizol deride diğer dokulardan ( R ) 10 kat daha fazla kollajen kaybına neden oldu .

Kortizol pek çok bakır enzimini uyarır , muhtemelen bağışıklık için bakır kullanılabilirliğini arttırır (kronik olarak yükseltilmiş bakır iyi değildir) ( R ).

Yüksek kortizolünüz varsa, yüksek bir tuz diyetiyle daha da kötüleşeceksiniz ve uzun vadede potasyum yönünden eksikleşeceksiniz . Ancak potasyum takviyeleri almak basit değildir çünkü eksiklik hücrelerinizdedir, kanınızda değildir. Ayrıca potasyum kortizolü yükseltir, zaten yüksek seviyelerde olan kortizol iyi değildir. Kortizol anti-inflamatuardır, ancak aynı zamanda kollajen oluşumunu inhibe ederek ve ayrıca hücre potasyumunu düşürerek artrite neden olabilir . Romatoid artritte ( R ) hücre potasyumu her zaman düşüktür . çare, stresi azaltmaktır.

Diğer olası etkiler zihinsel hastalıktır veya zihinsel fonksiyonlarda azalma(hafıza veya öğrenme),  artmış kolesterol seviyeleri ve daha düşük yaşam beklentisi ( R ) ‘dir.

Yüksek veya Düşük kortizol’ün nedenleri

Kortizolünüzün düşük veya yüksek olmasının nedenlerinin kapsamlı bir listesine bakın .

Yüksek Kortizol’ün Nedenleri

Yüksek kortizol düzeylerine Cushing sendromu neden olabilir , vücutta çok fazla kortizol bulunan bir hastalık ve Cushings aşırı aktif adrenal bezlerine, adrenal bez tümörüne veya steroidlerin attmasına (R) neden olabilir.

Cushing sendromunda karın, boyun ve yanakta biriken yağ fazlalığı vardır, ancak diğer yerlerdede yağ birikimi vardır. ( R ) Cushing sendromunda ( R ) karaciğerde de yağ birikimi olabilir .

Kortizol aynı zamanda karaciğer veya böbrek hastalığı, obezite , depresyon , gebelik, hastalık ve yaralanma  (R) nedeniyle yükselebilir .

Düşük Kortizol Nedenleri

 Addison hastalığı düşük kortizole neden olabilir

TSSB , düşük kortizol ve daha yüksek DHEA ( R ) ile ilişkilidir .

Sirkadik ritim bozulması düşük kortizole neden olabilir  ( R , R2 )  sirkadiyen ( R )ritmin bozulması ile vücudun tamamını etkileyen hormon sistemi ve salgılar, enzimler ve bunların  çalışma saatleri ritimler değişir ve bozulur .

Kortizol Nedir nasıl Artırılır veya Azaltılır?

Bu gönderileri gör:

• Stres Yanıtınızı Engellemek ve Kortizolü Azaltmak için 58 Yol
• 63 Stresinizi ve Kortizol Seviyenizi Arttıran Faktörler (bilim tarafından desteklenmektedir)
• Kortizolünüzün Düşük Nedeniyle Yüksek Nedenleri: HPA veya Stres Tepki Tetikleyicileri)

 

Ek Okuma

• Stres Neden Kötüdür? Stresin Gizli Etkilerinin Ortaya Çıkması
• Büyük Resim: Neden Stres Vücudunuzu Parçalamaya Neden Vermektedir?
• Neden Sağlık Sorunlarınız Stres Sonrası Kötüleşti: CRH’nın Rolü